Contents
Kinh tế thị trường là một trong những mô hình kinh tế được nhiều nước trên thế giới sử dụng hiện nay bởi những lợi ích vượt trội mà nó mang lại. Cho nên Kinh tế thị trường là gì? Mô hình kinh tế này mang lại những lợi ích gì? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây của Thuthuat.tip.edu.vn Làm hài lòng.
Kinh tế thị trường là gì
Vậy bạn có biết kinh tế thị trường là gì không? Nếu chưa, chúng ta hãy bắt đầu tìm hiểu kinh tế thị trường là gì. Theo lý luận, kinh tế thị trường được biết đến là một giai đoạn phát triển kinh tế, thể hiện sự văn minh của con người, trong đó sản xuất nhằm đáp ứng nhu cầu của con người, có cạnh tranh. cạnh tranh bình đẳng giữa các thành phần kinh tế trong xã hội.
Thực chất, kinh tế thị trường là mô hình kinh tế vận hành trên cơ sở quan hệ giữa người mua và người bán theo quy luật cung cầu, xác định giá cả thông qua giá cả và số lượng hàng hóa, dịch vụ. sẵn sàng giao dịch trên thị trường.
Kinh tế thị trường ra đời khi nào?
Cho những ai chưa biết, kinh tế thị trường có mầm mống của nó ngay từ xã hội nô lệ, được hình thành trong xã hội phong kiến và phát triển mạnh mẽ trong xã hội tư bản. Như vậy, kinh tế thị trường ra đời vào thời điểm xuất hiện hoạt động trao đổi hàng hoá trên thị trường và phát triển mạnh mẽ nhất vào thời kỳ nền kinh tế vận hành chủ yếu dựa vào sự phân bổ các nguồn lực.
Vai trò của các chủ thể trong nền kinh tế thị trường
Theo Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 13 về kinh tế thị trường ở Việt Nam có 4 thành phần kinh tế là doanh nghiệp, bao gồm: kinh tế nhà nước, kinh tế tập thể hay còn gọi là hợp tác xã, kinh tế tư nhân và kinh tế. có vốn đầu tư nước ngoài. Không thể phủ nhận bốn thành phần kinh tế này có vai trò vô cùng quan trọng trong nền kinh tế thị trường.
Đầu tiên, cần xem xét thành phần kinh tế nhà nước. Đây được coi là đòn bẩy thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và giải quyết các vấn đề xã hội, mở đường, hướng dẫn, hỗ trợ các thành phần kinh tế khác cùng phát triển, đồng thời là lực lượng vật chất để Nhà nước thực hiện. thực hiện chức năng điều tiết và quản lý vĩ mô, tạo nền tảng cho chế độ xã hội mới.
Về thành phần kinh tế tập thể, đây được xác định là thành phần kinh tế cùng với kinh tế nhà nước trở thành nền tảng của nền kinh tế quốc dân. Bởi đây là thành phần kinh tế quan trọng trong việc góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của hội viên, giảm chia rẽ xã hội, là mục tiêu mà Đảng ta hướng tới khi xây dựng. xây dựng chủ nghĩa xã hội nhằm “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.
Thứ ba là khu vực tư nhân. Đây là động lực quan trọng trong phát triển kinh tế và là thông điệp hết sức quan trọng khơi dậy khát vọng làm giàu của toàn xã hội. Từ đó, tạo cơ sở cho việc huy động tối đa các nguồn lực để phát triển kinh tế – xã hội, củng cố quốc phòng và bảo vệ Tổ quốc. Vì kinh tế tư nhân về bản chất là thành phần kinh tế toàn dân có thể tham gia; luôn năng động, sáng tạo trong cơ chế thị trường và mang trong mình phẩm chất “cần cù, linh hoạt” của dân tộc Việt Nam.
Cuối cùng là kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài, mang lại rất nhiều lợi ích không chỉ cho các doanh nghiệp mà còn cho cả nền kinh tế trong nước. Đây được coi là một cách chuyển tài nguyên quan trọng. Từ đó giúp tăng năng suất, thu nhập quốc dân, thúc đẩy cạnh tranh và nâng cao hiệu quả kinh tế.
Đặc điểm của nền kinh tế thị trường
Tiếp theo, chúng ta cùng điểm qua một số nét cơ bản của nền kinh tế thị trường.
- Thứ nhất, sản phẩm, dịch vụ do lao động tạo ra là hàng hoá, được trao đổi theo nguyên tắc thị trường, giá cả thị trường.
- Một trong những đặc điểm quan trọng nhất của nền kinh tế thị trường giúp phân biệt với nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung hay vật chất là thị trường là cơ sở để phân bổ nguồn lực.
- Hệ thống thị trường hàng hóa, thị trường lao động, thị trường bất động sản, công nghệ… đều góp phần thúc đẩy hoạt động trao đổi trong nền kinh tế.
- Các chủ thể kinh tế như doanh nghiệp, cá nhân tham gia hoạt động trên thị trường chủ yếu tuân theo sự điều tiết của các quy luật kinh tế thị trường như quy luật cung cầu, quy luật giá cả, quy luật giá cả. tranh đua.
- Thị trường chỉ hoạt động có hiệu quả khi có sự bình đẳng và quyền tự chủ của các chủ thể tham gia thị trường, quyền ra vào thị trường bình đẳng, tự do kinh doanh.
- Trong nền kinh tế thị trường, các sản phẩm, hàng hoá được lưu thông, trao đổi tự do trên thị trường. Các công cụ điều tiết thị trường như giá cả, lãi suất, tiền lương, tỷ giá hối đoái … phải được hình thành trên cơ sở thị trường. Các yếu tố như hàng hoá, dịch vụ, lao động và vốn phải được tự do trao đổi trên thị trường.
- Nhà nước quản lý kinh tế bằng pháp luật, tạo điều kiện cần thiết cho thị trường hoạt động, điều tiết nền kinh tế chủ yếu bằng các công cụ kinh tế hợp pháp để thị trường hoạt động có hiệu quả, khắc phục được tổn thất. khoảng cách thị trường.
Lợi thế của nền kinh tế thị trường
Tiếp theo sẽ là phần phân tích xem tại sao hiện nay nhiều nước lại lựa chọn mô hình kinh tế thị trường. Kinh tế thị trường có những ưu điểm gì? Chúng ta cùng nhau tìm hiểu nhé.
- Nền kinh tế thị trường là điều kiện hoàn hảo giúp thúc đẩy các hoạt động sản xuất, trao đổi, mua bán cũng như tạo động lực phát triển vật chất của con người.
- Nền kinh tế thị trường cho phép cạnh tranh tự do.
- Nền kinh tế thị trường cũng góp phần tạo động lực thúc đẩy các doanh nghiệp, công ty học hỏi, đổi mới và phát triển. Bởi khi doanh nghiệp muốn cạnh tranh và đáp ứng được nhu cầu của thị trường thì đòi hỏi họ phải tích cực đổi mới công nghệ, quy trình sản xuất, quản lý, và sản phẩm.
- Kinh tế thị trường còn là tiền đề để có thể đào tạo ra lực lượng sản xuất lớn cho xã hội, tạo ra một lượng lớn sản phẩm hàng hoá, từ đó giúp thoả mãn nhu cầu tiêu dùng của con người. ở mức tối đa.
- Trong nền kinh tế thị trường, con người có thể thỏa sức sáng tạo, với mong muốn tìm ra giải pháp tối ưu, ưu việt nhất để cải tiến phương pháp làm việc, đồng thời rút ra cho mình nhiều kinh nghiệm. .
- Đây cũng là nơi tìm kiếm, phát hiện, đào tạo, tuyển dụng, trọng dụng người, cải tiến quy trình quản lý doanh nghiệp. Đó cũng là nơi đào thải những người quản lý chưa đạt hiệu quả cao.
- Có thể thấy, kinh tế thị trường đã tạo ra môi trường kinh doanh dân chủ, tự do, bình đẳng và văn minh.
Nhược điểm của nền kinh tế thị trường
Cùng với những thuận lợi, kinh tế thị trường cũng còn một số hạn chế cần khắc phục như:
- Cơ chế phân bổ nguồn lực trong nền kinh tế thị trường có thể dẫn đến bất bình đẳng trong xã hội và cuối cùng là phân chia giai cấp. Tuy nhiên, sự chênh lệch giàu nghèo quá mức sẽ dẫn đến nguy cơ bất ổn xã hội do người nghèo đứng lên đấu tranh để có cuộc sống tốt đẹp hơn.
- Do sự cạnh tranh gay gắt của nền kinh tế thị trường có thể dẫn đến việc các nhà sản xuất nhỏ bị các nhà sản xuất lớn hơn, mạnh hơn tiếp quản. Cuối cùng sẽ chỉ còn lại một số nhà sản xuất lớn, có tiềm lực mạnh, họ sẽ chi phối hầu hết các ngành kinh tế, cả nền kinh tế sẽ chỉ bị thao túng bởi một vài ông trùm nắm quyền. Nền kinh tế thị trường dần dần sẽ chuyển thành nền kinh tế độc quyền thống trị.
- Do chạy theo lợi nhuận nên các doanh nghiệp sẽ đầu tư mở rộng sản xuất liên tục, sớm muộn sẽ dẫn đến cung cầu mất cân đối. Hiện tượng này tích tụ trong nhiều năm sẽ dẫn đến khủng hoảng thừa năng lực và khủng hoảng kinh tế.
- Chưa kể đến vấn đề sai sót và bỏ sót thông tin có thể dẫn đến việc phân bổ tài nguyên không hiệu quả. Đây cũng có thể được coi là một nguyên nhân của các hiện tượng như thất nghiệp và lạm phát.
- Trong một số tình huống, thị trường tự do sẽ đi ngược lại lợi ích chung của xã hội. Quá coi trọng thị trường mà không có sự điều tiết của Nhà nước sẽ tạo cơ hội cho sự ích kỷ cá nhân, vì lợi ích cá nhân mà vô cảm với cộng đồng cũng như gây nguy hại cho xã hội.
Liên hệ với nền kinh tế thị trường ở Việt Nam
Được biết, về lý thuyết, nền kinh tế thị trường ở Việt Nam cũng giống nền kinh tế thị trường trên thế giới. Tuy nhiên, nếu nhìn nhận một cách khách quan, có thể thấy nền kinh tế thị trường ở Việt Nam vẫn còn một số điểm cần tiếp tục đổi mới và hoàn thiện.
Ở Việt Nam, sau hơn 30 năm đổi mới, đến nay đã hội đủ các yếu tố của nền kinh tế thị trường hiện đại, hội nhập quốc tế và bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa. Đây là nền kinh tế có nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần; với sự phát triển đầy đủ và đồng bộ của các loại thị trường, thị trường trong nước gắn với thị trường quốc tế. Thị trường đã có vai trò quyết định giá cả, phân bổ các nguồn lực, điều tiết sản xuất và lưu thông hàng hoá; Nền kinh tế vận hành theo quy luật kinh tế thị trường.
Đồng thời, kinh tế thị trường có sự quản lý của nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Nhà nước xây dựng và hoàn thiện thể chế, tạo khuôn khổ pháp lý, môi trường ổn định, thuận lợi để phát triển kinh tế, đồng thời sử dụng các nguồn lực kinh tế của Nhà nước để điều tiết và thúc đẩy nền kinh tế. phát triển kinh tế theo định hướng xã hội chủ nghĩa, phát triển bền vững về kinh tế, xã hội và môi trường.
Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là gì?
Đại hội Đảng lần thứ 13 (năm 2021) đã xác định nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là mô hình kinh tế tổng quát của nước ta trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
Đây là nền kinh tế hỗn hợp, vừa vận hành theo cơ chế thị trường vừa có sự điều tiết của nhà nước. Là nền kinh tế có nhiều hình thức sở hữu, đa dạng thành phần kinh tế, trong đó thành phần kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo.
Đó là nền kinh tế thị trường hiện đại hội nhập quốc tế, vận hành đầy đủ và đồng bộ theo các quy luật của kinh tế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo. Ban lãnh đạo Việt Nam; bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh” phù hợp với từng giai đoạn phát triển của đất nước.
Các thành phần kinh tế ở Việt Nam bao gồm: kinh tế nhà nước, kinh tế ngoài quốc doanh, kinh tế tập thể, kinh tế tư nhân, kinh tế cá thể, kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài.
Kinh tế thị trường có phải là kinh tế của chủ nghĩa tư bản không?
Hiện nay, có nhiều thế lực thù địch, chống đối cho rằng kinh tế thị trường là sản phẩm của chủ nghĩa tư bản. Vậy điều này có chính xác không? Hãy cùng tìm ra câu trả lời.
Thực tế lịch sử cho thấy, chủ nghĩa tư bản không sản xuất ra kinh tế hàng hóa mà kinh tế thị trường là sản phẩm của trí tuệ con người. Kinh tế thị trường là thành quả quan trọng của quá trình phát triển lâu dài trong nền văn minh của cả loài người kể từ khi nó xuất hiện, không phải là sở hữu riêng hay độc quyền của bất kỳ hình thái kinh tế – xã hội nào.
Và trên đây là những chia sẻ của Thuthuat.tip.edu.vn về kinh tế thị trường là gì. Mọi thắc mắc các bạn có thể để lại bình luận bên dưới để được giải đáp.
Xem thêm:
Hi vọng bài viết có thể giúp bạn đọc giải đáp thắc mắc kinh tế thị trường là gì. Nếu thấy hay đừng quên Like, Share bài viết để Thuthuat.tip.edu.vn có thêm động lực chia sẻ nhiều bài viết hữu ích hơn nữa.
Đó là gì –