Đẹp là trăng, gợi cảm là trăng, hữu tình cũng là trăng. Tất cả được biểu đạt một cách hài hoà làm lòng người xốn xang qua câu ca dao:
“Hỡi cô tát nước bên đàng
Sao cô múc ánh trăng vàng đổ đi?”
Giản dị và dễ hiểu nhưng không vì thế mà hai câu ca dao mất hay. Cái “hay” trước tiên mà ta cảm nhận được là cái đẹp. Cái đẹp trong hai câu ca dao chính là sự hoà quyện tuyệt vời giữa người và cảnh. Trăng đẹp, gàu nước đẫm ánh trăng vàng sóng sánh cũng đẹp và hơn hết là người. Cái đẹp của chàng trai, cô gái đang độ xuân thì tát nước đêm trăng. Thơ mộng và hữu tình. Ta hãy hình dung nhé. Cả cánh đồng bát ngát được tắm ánh trăng. Trên cái nền trăng ấy, cô gái tát nước hẳn là đang độ trăng tròn, gàu nước cô múc cũng ngời ngợi ánh trăng. Thử hỏi lòng ta có thể dửng dưng được? Vậy thì chàng trai đắm say là chuyện tất yếu. Từ sự đắm say cảnh và người ấy, chàng trai không thể cầm được lòng mình, tiếng lòng thành tiếng thơ, thành câu hỏi tu từ:
“Sao cô múc ánh trăng vàng đổ đi?”
Câu thơ vừa tái hiện được vẻ đẹp của trăng, vừa biểu đạt được cảm xúc đang trào dâng trong hồn người, lòng người. Tinh tế và giàu ý tứ câu hỏi của chàng làm cho cô gái tuổi trăng tròn ấy bối rối và rối cả lòng ta nữa. Trả lời sao đây cho phải, cho hay, cho đẹp như người hỏi và trăng? Nhưng hỏi chỉ để mà hỏi, là cớ để bộc lộ cảm xúc mãnh liệt trước vẻ đẹp của người, của trăng mà chàng trai đang được chiêm ngưỡng đó thôi. Và rất có thể, hỏi chỉ để lấy một cái cớ làm quen, mà rút ngắn cái khoảng cách của từ “cô” mà chàng đã dùng rất ý nhị kia. Và hiểu cho cùng, nói trăng là để giãi bày lòng mình. Hỏi “múc ánh trăng vàng đổ đi?” là để được gần người múc trăng hay chính là ngầm nhắc cô gái trăng tròn ấy đừng làm ngơ trước lòng người như đang sóng sánh cùng trăng. Thật khéo léo, thật tình tứ mà vẫn giản dị, dễ thương. Vậy thì cô gái trăng tròn đang múc từng gàu nước đẫm trăng kia, lòng cô hẳn cũng chẳng thể làm ngơ, hồn cũng đang xao xuyến và sóng sánh cùng trăng cùng người?
Chỉ hai câu thôi, tác giả dân gian đã vẽ được một bức hoạ cảnh tát nước đêm trăng. Bức hoạ ấy đã làm say lòng người không biết bao nhiêu thế hệ bởi hơi thở nồng nàn của tình yêu cuộc sống đã thổi hồn cho tranh. Bởi chính ta cũng yêu lắm cuộc sống yên ả thanh bình và dịu ngọt như trăng của đất nước, Cũng yêu lắm những con người đẹp và dịu dàng đằm thắm như trăng quê hương vậy.
Xem thêm nhiều bài hơn tại : Đề Thi