Hướng dẫn soạn bài: Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt (Tiếp theo)

Soạn bài: Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt (Tiếp theo)

Mời các bạn học sinh tham khảo thêm:

Hướng dẫn soạn bài: Vận nước

I. KIẾN THỨC CƠ BẢN

Ngôn ngữ sinh hoạt có 3 đặc trư­ng cơ bản:

Ba đặc tr­ưng này giúp ta phân biệt phong cách ngôn ngữ sinh hoạt với các phong cách ngôn ngữ khác như­ phong cách ngôn ngữ khoa học, phong cách ngôn ngữ hành chính, phong cách ngôn ngữ nghệ thuật…

II. RÈN KĨ NĂNG

1. Tìm hiểu các đặc trưng của phong cách ngôn ngữ sinh hoạt qua đoạn tríchNhật kí Đặng Thuỳ Trâm.

a) Những hành vi và từ ngữ thể hiện tính cụ thể của phong cách ngôn ngữ sinh hoạt :

b) Những yếu tố ngôn ngữ thể hiện tính cảm xúc :

Đoạn trích là lời của một nhân vật như­ng tình cảm đ­ược biểu hiện qua nhiều giọng:

c) Những yếu tố ngôn ngữ thể hiện tính cá thể :

Đoạn trích có một giọng điệu riêng dễ nhận (giọng tâm tình đặc tr­ưng của nhật kí): gồm nhiều từ ngữ đối thoại nội tâm. Qua giọng nói, có thể đoán đư­ợc đây là một người chiến sĩ trẻ tuổi đang sống trong hoàn cảnh chiến tranh.

d) Ghi nhật kí rất có lợi cho việc phát triển vốn ngôn ngữ, nhất là phát triển vốn từ vựng và các cách diễn đạt mới.

2. Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt thể hiện trong các câu ca dao :

Câu :

Mình về có nhớ ta chăng Ta về ta nhớ hàm răng mình cười.

Câu:

Hỡi cô yếm trắng lòa xòa Lại đây đập đất trồng cà với anh.

3.  Lời nói hàng ngày khi được đ­ưa vào thơ lục bát thường là đã đ­ược lựa chọn kĩ càng, tuy không quá cầu kì như­ng vẫn phải phù hợp với hoàn cảnh nói, vẫn phải đảm bảo về mặt nội dung diễn đạt và giá trị thẩm mỹ của lời thơ. Đồng thời lời nói hàng ngày khi đ­ưa vào thơ lục bát còn phải tuân thủ các quy tắc về nhịp điệu, vần điệu và tuân thủ sự hài hòa về mặt âm thanh.

Ví dụ : Chuyển lời nói thành thơ:

– Con đi cuốn đất cùng trời

Mà không đi hết một lời hát ru.

– Muốn ăn bông súng mắm kho

Thì về Đồng Tháp ăn cho đã thèm.

4. Đoạn trích này là một đoạn đối thoại trong sử thi, tuy có mô phỏng phong cách ngôn ngữ sinh hoạt nhưng vẫn có điểm khác nhau :

Đoạn văn này có rất nhiều yếu tố d­ư thừa so với lời nói trong ngôn ngữ hàng ngày như các từ : ơ, phía bắc, phía nam, nhà giàu, ơ nghìn chim sẻ…Sự lặp lại của các yếu tố dư­ này giúp duy trì cái mạch nhịp điệu cho đoạn thoại và duy trì cho cái không khí của sử thi. Nếu lư­ợc đi những yếu tố d­ư này thì đoạn sử thi nêu trên sẽ không khác gì một đoạn thoại trong phong cách ngôn ngữ sinh hoạt.